Τα Χριστούγεννα πλησιάζουν και εκτός από τα παραδοσιακά έθιμα σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, έχουμε και παραδοσιακά φαγητά και γλυκά για το γιορτινό τραπέζι ανά την ελληνική επικράτεια. 

Μπάμπω

Ένα φαγητό που δε λείπει από κανένα χριστουγεννιάτικο θρακιώτικο τραπέζι

Σε κάθε σπίτι της περιοχής, όπου η εκτροφή των χοίρων ήταν απαραίτητη, όταν σφάζονταν, δεν πετιόταν τίποτα. Οι νοικοκυρές έπλεναν και καθάριζαν τα εντόσθια χοίρου και έφτιαχναν αυτό το φαγητό, που είναι το έντερο του γουρουνιού γεμιστό με κρέας, ρύζι και μπαχαρικά. Στο παρελθόν ψηνόταν καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας σε σιγανή φωτιά για να είναι έτοιμο όταν θα γύριζε η οικογένεια από την εκκλησία το πρωί των Χριστουγέννων. 

Υλικά:

• ½ κιλό συκωτάκια μοσχαρίσια
• ½ κιλό μοσχάρι
• ½ κιλό χοιρινό 
• 2 έντερα χοιρινά 
• 2 κρεμμύδια ψιλοκομμένα
• 3 πράσα
• 1 φλιτζάνι τσαγιού ρύζι 
• 1 κ.σ. μπούκοβο
• αλάτι, πιπέρι, ρίγανη
• ξύδι

Προετοιμασία:

Πλένουμε με νερό και μαγειρική σόδα τα έντερα κι αφού αλλάξουμε αρκετές φορές το νερό, τα βάζουμε για 8 ώρες σε νερό με ξύδι και λίγο αλάτι. Ζεματίζουμε το συκώτι και το ψιλοκόβουμε, όπως κάνουμε και με το κρέας. Σε μια κατσαρόλα σοτάρουμε στο ελαιόλαδο το κρεμμύδι και το πράσο μέχρι να μαραθούν. Έπειτα, προσθέτουμε τα ψιλοκομμένα συκωτάκια και το κρέας και συνεχίζουμε το μαγείρεμα. Μετά ρίχνουμε το ρύζι και αφού το αφήσουμε και αυτό να σοταριστεί για λίγο, προσθέτουμε λίγο ζωμό, από αυτόν που βράσαμε τα συκωτάκια, αλατοπίπερο και αφήνουμε σε μέτρια θερμοκρασία μέχρι να φουσκώσει το ρύζι, αλλά να μην είναι έτοιμο. Γεμίζουμε τα έντερα, τα δένουμε στις άκρες με μια κλωστή και με μια οδοντογλυφίδα τα τρυπάμε για να μη σκάσουν.

Σε μια κατσαρόλα βράζουμε την μπάμπω σε σιγανή φωτιά για περίπου μια ώρα. Έπειτα τη ψήνουμε σε ένα ταψί στο φούρνο στους 180 βαθμούς για περίπου μια ώρα μέχρι να ροδοκοκκινίσει. 

Πουτρίδα

Η κεφαλονίτικη πρωταγωνίστρια στο πρωτοχρονιάτικο τραπέζι

Πριν κάνει την εμφάνισή της η γαλοπούλα, το κύριο πιάτο στα εορταστικά τραπέζια στην Κεφαλονιά ήταν η πουτρίδα. Πρόκειται για ένα μαγειρευτό χοιρινό με λαχανικό της εποχής, συνήθως λάχανο, κουνουπίδι ή πιο σπάνια μπρόκολο. Κάποιες νοικοκυρές το κάνουν πιο πικάντικο με την προσθήκη καυτερής πιπεριάς ή πάπρικας.

Υλικά:

• 1 κιλό χοιρινό ψαχνό από σπάλα
• 2 κρεμμύδια
• 1 φλιτζάνι ελαιόλαδο
• 1 μέτριο λάχανο (ή 1 κουνουπίδι)
• 2 καρότα σε ροδέλες (προαιρετικά)
• 2 κουταλιές πάπρικα γλυκιά
• 2 μικρές καυτερές πιπεριές ή 1 κουταλιά μπούκοβο
• αλάτι, πιπέρι

Προετοιμασία:

Κόβουμε το κρέας και το κρεμμύδι σε μέτρια κομμάτια. Ρίχνουμε λάδι σε μια κατσαρόλα και σοτάρουμε το κρεμμύδι με το κρέας μέχρι να ροδοκοκινίσουν. Προσθέτουμε ζεστό νερό και τα καρότα (προαιρετικά) και αφήνουμε το κρέας να βράσει σε μέτρια φωτιά. Αφαιρούμε την καρδιά του λάχανου και κόβουμε το υπόλοιπο σε μεγάλα κομμάτια. Όταν το κρέας κοντεύει να βράσει (περίπου 30-45 λεπτά μετά) προσθέτουμε αλάτι και πιπέρι. Μόλις βράσει, το βγάζουμε από την κατσαρόλα και προσθέτουμε το λάχανο, τις πιπεριές και την πάπρικα. Ανακατεύουμε μέχρι να μαραθεί το λάχανο, προσθέτουμε μετά και το κρέας και αφήνουμε να βράσει μέχρι να γίνει πηχτή η σάλτσα. 

Μσούρα

Ένα γιορτινό παραδοσιακό φαγητό από ένα χωριό της Θεσσαλονίκης

Στο Μελισσοχώρι, ένα χωριό που βρίσκεται στο νομό Θεσσαλονίκης, κάθε Χριστούγεννα, σε όλα τα σπίτια οι νοικοκυρές φτιάχνουν τη μσούρα. Πρόκειται για χοιρινό κρέας, μοσχάρι και κοτόπουλο σιγοβρασμένα με λαχανικά και ρύζι στο φούρνο.

Υλικά:

• 2 κιλά χοιρινό
• 2 κιλά μοσχάρι
• 1 κοτόπουλο
• λαρδί (χοιρινό λίπος)
• 5 κιλά πράσα
• 1 ρίζα σέλινο
• 2 κ.σ. ελαιόλαδο
• αλάτι, πιπέρι

για τη γέμιση: 

• συκωτάκια κότας
• 1 φλιτζάνι τσαγιού ρύζι
• 1 κρεμμύδι
• 4-5 κάστανα ψημένα
• 2 κ.σ. σταφίδες
• 2 κ.σ. ελαιόλαδο
• αλάτι, πιπέρι

Προετοιμασία:

Σε ένα τηγάνι σοτάρουμε το κρεμμύδι με το ελαιόλαδο. Αφού πλύνουμε καλά τα συκωτάκια, τα ρίχνουμε κομμένα μαζί με τα υπόλοιπα υλικά της γέμισης και τα αφήνουμε να μαλακώσουν. Αφού κατεβάσουμε από την φωτιά, γεμίζουμε το κοτοπούλο και το ράβουμε καλά. Στη συνέχεια, καθαρίζουμε τα πράσα, τα κόβουμε σε μικρά κομμάτια, τα πλένουμε, τα τρίβουμε με αλάτι και πιπέρι και τα αφήνουμε αρκετές ώρες να στραγγίξουν. Στρώνουμε το χοιρινό λίπος σε μια γάστρα και σκεπάζουμε με μια στρώση πράσα. Πάνω στα πράσα τοποθετούμε το χοιρινό και το μοσχάρι και πάνω από αυτό βάζουμε το γεμιστό κοτόπουλο. Στη συνέχεια βάζουμε άλλη μία στρώση από πράσα και κρέας και σκεπάζουμε το κοτόπουλο με πράσα. Αλατοπιπερώνουμε, ρίχνουμε λίγο ελαιόλαδο και ψήνουμε το φαγητό στους 220 βαθμούς για 1 ώρα. Μετά χαμηλώνουμε στους 150 βαθμούς και ψήνουμε για άλλες 5 ώρες. 

Σπάργανα

Οι τηγανίτες της Ηπείρου για γλυκές γιορτές

Η συνταγή αυτή έρχεται από τα Ζαγοροχώρια, όπου οι νοικοκυρές έφτιαχναν αυτό το πολύ απλό γλυκό με υλικά που υπήρχαν σε κάθε σπίτι. Πρόκειται για τηγανίτες που ονομάζονταν ως τα σπάργανα του Χριστού και συμβόλιζαν τις κουβέρτες που τύλιξαν τον νεογέννητο Χριστό. Η παράδοση θέλει να ψήνονται χωρίς λάδι πάνω σε καυτή πέτρα. 

Υλικά:

• 1 κιλό αλεύρι
• 500ml χλιαρό νερό
• αλάτι

για το σιρόπι:

• 500 γρ. ζάχαρη
• 1 λίτρο νερό

* για το σερβίρισμα, προαιρετικά θα χρειαστείς τριμμένο καρύδι και κανέλα σε σκόνη

Προετοιμασία:

Βάζουμε τη ζάχαρη με το νερό σε μια κατσαρόλα να βράσουν για 7 λεπτά, ώστε να φτιάξουμε το σιρόπι. Ανακατεύουμε το αλεύρι με το αλάτι σε ένα μπολ, κάνουμε μια λακούβα στη μέση και αρχίζουμε να προσθέτουμε το χλιαρό νερό. Ανακατεύουμε μέχρι να πάρουμε ένα χυλό παχύρρευστο. Σε ένα αντικολλητικό τηγάνι σε μέτρια φωτιά προσθέτουμε μια κουταλιά χυλό, απλώνουμε να πάει παντού και ψήνουμε και από τις δυο μεριές. 

Στιβάζουμε τις τηγανίτες ανά δέκα περίπου, τις κόβουμε σε τρίγωνα και τις περιχύνουμε με το ζεστό σιρόπι. Πασπαλίζουμε με καρύδι και κανέλα και αφήνουμε να ρουφήξουν όλο το σιρόπι. 

Πλατσέδα

Η γλυκιά σπεσιαλιτέ της Λέσβου για την Πρωτοχρονιά

Πρόκειται για μια πιο βαριά παραλλαγή του γνωστού μπακλαβά και είναι ένα γλυκό που ετοιμάζουν την παραμονή της Πρωτοχρονιάς στα νησιά του Βορείου Αιγαίου. 

Υλικά:

• 1 φλιτζάνι τσαγιού ελαιόλαδο
• 2 φλιτζάνια τσαγιού νερό
• 1 ½ κιλό αλεύρι
• 1 κ.γ. μπέικιν πάουντερ 
• 1 κιλό ψιλοκομμένη καρυδόψιχα
• κανέλα

για το σιρόπι:

• 2 κιλά ζάχαρη
• 1 λίτρο νερό
• 3 φακελάκια βανίλια

Προετοιμασία:

Ετοιμάζουμε τη ζύμη ανακατεύοντας το λάδι, το νερό, το αλεύρι και το μπέικιν πάουντερ. Στη συνέχεια κόβουμε τη ζύμη σε μικρά κομμάτια και τα ανοίγουμε σε λεπτό φύλλο. Ραντίζουμε κάθε φύλλο με λάδι, βάζουμε δύο κουταλιές καρυδόψιχα, το τυλίγουμε και στρίβοντάς το φτιάχνουμε μακριές, λεπτές λωρίδες. Τοποθετούμε κάθε λωρίδα σε στρογγυλό ταψί, ξεκινώντας από το κέντρο σε σχήμα κοχλία. Όταν το ταψί γεμίσει, περιχύνουμε την πλατσέδα με λίγο ζεματιστό λάδι και ψήνουμε στους 150 βαθμούς μέχρι να ροδίσει το φύλλο. 

Ετοιμάζουμε το σιρόπι στη φωτιά, φροντίζοντας να λιώσει καλά η ζάχαρη, και περιχύνουμε την έτοιμη πλατσέδα. Για να σερβίρουμε πασπαλίζουμε με κανέλα.