Τί είναι και πώς λειτουργεί ένα φίλτρο νερού;

Πρόκειται για μια συσκευή που χρησιμοποιείται για την απομάκρυνση σωματιδίων, χημικών, μικροοργανισμών ή άλλων ακαθαρσιών από το νερό, με σκοπό να βελτιώσει την ποιότητά του και να το κάνει ασφαλέστερο για κατανάλωση, μαγείρεμα και άλλες χρήσεις.

Τα φίλτρα νερού μπορούν να είναι πολύ διαφορετικού τύπου, ανάλογα με τον σκοπό τους και το επίπεδο καθαρότητας που απαιτείται. Ορισμένα από τα πιο συνηθισμένα είδη φίλτρων νερού:

• Φίλτρα ενεργού άνθρακα: Ο άνθρακας απορροφά ορισμένες χημικές ουσίες και απομακρύνει τη χλώριο, τα βαρέα μέταλλα και άλλες ακαθαρσίες που προσδίδουν άσχημη γεύση και οσμή στο νερό.
• Φίλτρα αντίστροφης όσμωσης: Τα φίλτρα νερού αντίστροφης όσμωσης είναι πολύ αποτελεσματικά στην αφαίρεση διαφόρων επιβλαβών ουσιών όπως νιτρικά, μόλυβδο, ψευδάργυρο, αρσενικό, χλώριο, αλάτι, βαρέα μέταλλα και διάφορες κοινές χημικές ουσίες που μπορεί να βρίσκονται στο νερό. Επίσης, μπορούν να βοηθήσουν στην μείωση της σκληρότητας του νερού.
• Φίλτρα υπεριώδους ακτινοβολίας: Αυτά τα φίλτρα χρησιμοποιούν υπεριώδη ακτινοβολία για να εξουδετερώσουν ή να αφαιρέσουν βακτήρια, ιούς και άλλους μικροοργανισμούς από το νερό.
• Φίλτρα σωματιδίων: Απομακρύνουν μεγάλα σωματίδια όπως άμμο, σκουριά και χώμα από το νερό.
• Φίλτρο αποσκλήρυνσης (Water Softener): Αν υπάρχουν προβλήματα με την σκληρότητα του νερού, τα συγκεκριμένα φίλτρα απομακρύνουν ασβέστιο και μαγνήσιο, αντικαθιστώντας τα με άλλα ιόντα, συνήθως νάτριο. 

Καθένα από αυτά τα φίλτρα λειτουργεί με διαφορετικό τρόπο για να βελτιώσει την ποιότητα του νερού, αλλά είναι σημαντικό να γνωρίζεις τι είδος φίλτρου χρειάζεσαι ανάλογα με τις ανάγκες σου και τις πηγές ρύπανσης που ενδέχεται να αντιμετωπίζεις στην περιοχή σου.

Κριτήρια που πρέπει να λάβεις υπόψιν πριν από την αγορά σου

Ανάλυση του νερού

Για να κάνεις μια σωστή αγορά φίλτρου καλό θα είναι αν υπάρχει η δυνατότητα, να κάνεις μια ανάλυση νερού για να προσδιορίσεις ακριβώς ποιες προσμείξεις υπάρχουν στο νερό της βρύσης σου. Ανάλογα με την προέλευση του νερού και την περιοχή στην οποία ζεις, διαφέρει η τελική επιλογή φίλτρου που θα καλύψει πλήρως την ανάγκη σου για καθαρό νερό. 

Για παράδειγμα το νερό στην Αττική εμπεριέχει χλώριο, σε νησιά όπως οι Κυκλάδες πολλά άλατα και σε άλλες επαρχιακές περιοχές που δεν είναι πόσιμο περιέχει βλαβερές για τον οργανισμό ουσίες, όπως βαρέα μέταλλα. Επίσης σημαντικό ρόλο παίζει αν το νερό προέρχεται από δίκτυο δημόσιας ύδρευσης ή από γεώτρηση. Στη δεύτερη περίπτωση υπάρχει πιθανότητα να είναι μολυσμένο με βακτήρια όπως το E. coli και άλλους μικροοργανισμούς, αλλά και να έχει αυξημένα επίπεδα νιτρικών που οφείλονται σε φυτοφάρμακα.

Τοποθέτηση φίλτρου ανάλογα με τις ανάγκες σου

Οι συσκευές φιλτραρίσματος νερού χωρίζονται σε κατηγορίες ανάλογα με τον τρόπο που συνδέονται: 

Φίλτρα νερού άνω πάγκου: Η συσκευή τοποθετείται πάνω στον πάγκο της κουζίνας και συνδέεται με τη βρύση, με ένα διακόπτη με τον οποίο επιλέγεις φιλτραρισμένο ή αφιλτράριστο νερό. Είναι εύκολα στην εγκατάσταση ακόμα κι αν δεν είσαι expert.

Φίλτρα νερού κάτω πάγκου με απευθείας σύνδεση στην παροχή: Το φίλτρο τοποθετείται κάτω από τον πάγκο της κουζίνας και συνδέεται στην κρύα παροχή νερού της μπαταρίας της κουζίνας. Είναι ιδανική επιλογή αν έχεις περιορισμένο χώρο πάνω στον πάγκο σου.

Φίλτρο κεντρικής παροχής: Το φίλτρο τοποθετείται στην κεντρική παροχή του σπιτιού (στα ρολόγια) και φιλτράρει το νερό όλου του σπιτιού. Για την εγκατάστασή τους χρειάζεται υδραυλικός.

Φίλτρα βρύσης: Το φίλτρο τοποθετείται απευθείας στη βρύση της κουζίνας και διαθέτει διακόπτη εναλλαγής φιλτραρισμένου/αφιλτράριστου νερού, για να πλένεις τα πιάτα χωρίς να χρησιμοποιείς το ανταλλακτικό φίλτρο.

Κανάτες με φίλτρο νερού: Το φίλτρο τοποθετείται εσωτερικά σε μία ειδική κανάτα και φιλτράρει το νερό καθώς γεμίζεις την κανάτα. Είναι μία οικονομική λύση, που θα βελτιώσει την ποιότητα του νερού που πίνεις.

Φίλτρα νερού ντους: Συνδέεται στην είσοδο ή έξοδο του σπιράλ τηλεφώνου του ντους και βοηθά στη μείωση της ποσότητας χλωρίου που έρχεται σε επαφή με το δέρμα και τα μαλλιά μας. Επιπλέον αφαιρεί ιζήματα και άλλους ρύπους από το νερό, όπως μόλυβδο, υδράργυρο και άλλα βαρέα μέταλλα.

Διαπερατότητα (microns)

Στα φίλτρα νερού το micron είναι μια μονάδα μέτρησης που περιγράφει το μέγεθος πόρων που διαθέτει, μέσα από τους οποίους περνάει το νερό. Το micron ή μικρομέτρο είναι το 0,001 του χιλιοστού. Η διάμετρος μιας τρίχας κυμαίνεται από 10 έως 200 micron. Τα φίλτρα αφαιρούν διαφορετικούς ρύπους ανάλογα με τη βαθμολογία τους σε micron. Όσο μικρότερη είναι η βαθμολογία micron, τόσο λεπτότερα σωματίδια αφαιρούνται. Το επίπεδο διαπερατότητας του φίλτρου μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τον τύπο του φίλτρου και τον βαθμό καθαρισμού που απαιτείται για το συγκεκριμένο νερό. Ορισμένα φίλτρα μπορούν να αφαιρέσουν μικρά σωματίδια, ενώ άλλα μπορούν να απομακρύνουν μικρότερες ουσίες, όπως τα ιόντα και τα μόρια.

Ροή νερού

Υπάρχουν διάφορα είδη φίλτρων νερού με διαφορετικά χαρακτηριστικά ροής. Ανάλογα με τις ανάγκες σου, μπορείς να επιλέξεις το κατάλληλο φίλτρο:

• Ροή νερού ανά λεπτό: Ένα φίλτρο νερού μεγαλύτερης χωρητικότητας θα επιτρέπει μεγαλύτερη ροή νερού ανά λεπτό, κάτι που είναι χρήσιμο για μεγάλες οικογένειες ή οικιακές χρήσεις.
• Αργή φίλτρανση: Ορισμένα φίλτρα εφαρμόζουν αργή φίλτρανση, δηλαδή επιτρέπουν πιο αργή ροή του νερού μέσα από το φίλτρο. Αυτό μπορεί να βελτιώσει την απόδοση του φίλτρου, καθώς το νερό έχει περισσότερο χρόνο να διέλθει από το μέσο φιλτραρίσματος.
• Ταχεία φίλτρανση: Κάποια φίλτρα παρέχουν ταχεία φίλτρανση, επιτρέποντας γρηγορότερη ροή νερού. Αυτό μπορεί να είναι πρακτικό για περιπτώσεις που θες γρήγορη πρόσβαση σε μεγάλο όγκο νερού.
• Ρυθμιζόμενη ροή: Κάποια φίλτρα νερού διαθέτουν δυνατότητα ρύθμισης της ροής νερού. Αυτό σου επιτρέπει να προσαρμόσεις τη ροή ανάλογα με τις ανάγκες σου και τον τύπο της χρήσης.

Χωρητικότητα φίλτρου

Η χωρητικότητα ενός φίλτρου νερού αναφέρεται στην ποσότητα του νερού που μπορεί να φιλτράρει ή να καθαρίσει πριν χρειαστεί να αντικατασταθεί ή να συντηρηθεί. Η χωρητικότητα του φίλτρου μπορεί να εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως τον τύπο του φίλτρου, το μέγεθός του, την ποιότητα του νερού που πρέπει να φιλτράρει και τον βαθμό ρύπανσης του νερού. Για να βρεις αυτό που σου χρειάζεται πρέπει να λάβεις υπόψιν τα παρακάτω:

• Ανάγκες του νοικοκυριού: Έχει σημασία η καθημερινή κατανάλωση νερού, προκειμένου να επιλέξεις την ιδανική συσκευή. Για μία μεγάλη οικογένεια χρειάζεται φίλτρο μεγάλης χωρητικότητας.
• Τύπος φίλτρου: Ο τύπος του φίλτρου και η ποιότητα του νερού για το οποίο προορίζεται, επηρεάζουν τη χωρητικότητά του. Αν ζεις σε περιοχή με υψηλή περιεκτικότητα σε χημικά, μέταλλα ή άλλους ρύπους στο νερό, μπορεί να χρειαστεί να επιλέξεις ένα φίλτρο μεγαλύτερης χωρητικότητας για να αντεπεξέλθει σε αυτές τις προκλήσεις.
• Συχνότητα αλλαγής: Κάθε φίλτρο έχει διαφορετική διάρκεια ζωής και χρειάζεται αλλαγή κατά περιόδους. Έλεγξε τις προδιαγραφές του φίλτρου για να διαπιστώσεις πόσο συχνά χρειάζεται να το αλλάζεις και επίλεξε μια χωρητικότητα που ταιριάζει με τις ανάγκες σου.

Στάδια φίλτρανσης

Μία συσκευή φίλτρου νερού μπορεί να αποτελείται από περισσότερα από ένα στάδια φιλτραρίσματος που "συνεργάζονται" για να αφαιρέσουν διάφορες ουσίες και σωματίδια από το νερό. Η επιλογή του σωστού συστήματος φιλτραρίσματος εξαρτάται από την πηγή του νερού και τις ειδικές ανάγκες κάθε χρήστη. Η συσκευή μπορεί να είναι εξοπλισμένη με διαφορετικά φίλτρα που το καθένα φιλτράρει συγκεκριμένα σωματίδια και ουσίες από το νερό, για να καταλήξει στο ποτήρι σας πεντακάθαρο!

Μέγιστη πίεση λειτουργίας (bar)

Αφορά στη μέγιστη πίεση νερού που μπορεί να αντέξει το φίλτρο χωρίς να υποστεί ζημιά ή να παρουσιάσει διαρροές. Αυτό είναι ένας σημαντικός παράγοντας για να διασφαλιστεί ότι το φίλτρο θα λειτουργεί αποτελεσματικά και με ασφάλεια στις προβλεπόμενες από τον κατασκευαστή συνθήκες χρήσης. Η μέγιστη πίεση του φίλτρου μπορεί να παρουσιάζεται σε διάφορες μονάδες μέτρησης, όπως psi ή bar.

Μέγιστη θερμοκρασία λειτουργίας

Όσον αφορά στη μέγιστη θερμοκρασία λειτουργίας, είναι η υψηλότερη θερμοκρασία στην οποία το φίλτρο νερού μπορεί να λειτουργήσει με ασφάλεια χωρίς να υποστεί ζημιά ή βλάβη. Υπερβολική θερμότητα μπορεί να επηρεάσει τα υλικά που απαρτίζουν το φίλτρο και να μειώσει την αποτελεσματικότητά του ή ακόμη και να το καταστρέψει.

Ανταλλακτικά-Συντήρηση

Είναι σημαντικό να ελέγχεις τα ανταλλακτικά του φίλτρου νερού τακτικά και να τα αντικαθιστάς σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή, έτσι ώστε το φίλτρο νερού να διατηρεί την αποτελεσματικότητά του και να παρέχει καθαρό νερό. Επομένως κατά την αγορά σου, θα πρέπει να υπολογίσεις και το κόστος των ανταλλακτικών που θα χρειάζεσαι κάθε τόσο για τη συντήρηση του φίλτρου.

Εύκολη εγκατάσταση

Αν θέλεις να τοποθετήσεις το φίλτρο χωρίς βοήθεια ειδικού, επίλεξε ένα φίλτρο που τοποθετείται εύκολα και γρήγορα, χωρίς ανάγκη για ειδικά εργαλεία ή γνώσεις υδραυλικού. Επιπλέον έλεγξε και πόσο εύκολα γίνεται η αντικατάσταση των ανταλλακτικών για να μην προβληματιστείς κατά τη συντήρηση.

Διάρκεια ζωής

Η διάρκεια ζωής ενός φίλτρου νερού εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως η ποιότητα του νερού που χρησιμοποιείται, η συχνότητα χρήσης, ο τύπος φίλτρου που έχει επιλεγεί και η χωρητικότητα του φίλτρου. Ορισμένα φίλτρα, όπως τα φίλτρα για κανάτες, μπορεί να έχουν μια σχετικά μικρή διάρκεια ζωής και να χρειάζεται να αντικαθίστανται κάθε μερικούς μήνες. Άλλα φίλτρα, όπως εκείνα που είναι σχεδιασμένα για να χρησιμοποιούνται σε οικιακά συστήματα φιλτραρίσματος νερού, μπορεί να διαρκούν περισσότερο και να αντικαθίστανται κάθε 6 μήνες έως και 1-2 χρόνια, ανάλογα με το μοντέλο και τις συνθήκες χρήσης.

Πιστοποιήσεις

Τα φίλτρα νερού πρέπει να έχουν διάφορες πιστοποιήσεις, τόσο όσον αφορά στα υλικά, όσο και στη λειτουργία τους, οι οποίες δείχνουν ότι το προϊόν πληροί συγκεκριμένα πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας. Είναι σημαντικό να αναζητάς φίλτρα νερού που έχουν τις κατάλληλες πιστοποιήσεις για να διασφαλίσεις την αποτελεσματικότητα τους.

Ορισμένες από τις συνηθέστερες πιστοποιήσεις για φίλτρα νερού:

• NSF International (NSF): Η NSF πιστοποιεί προϊόντα που πληρούν συγκεκριμένα πρότυπα ασφάλειας και ποιότητας για την αφαίρεση επιβλαβών ουσιών από το νερό.
• Water Regulations Approval Scheme (WRAS): Ανεξάρτητος βρετανικός οργανισμός πιστοποίησης για προϊόντα και υλικά υδραυλικών εγκαταστάσεων.
• Water Quality Association (WQA): Η WQA εκδίδει πιστοποιήσεις για φίλτρα νερού που ελέγχονται για την αφαίρεση διάφορων ρυπαντών, όπως χλώριο, μόλυβδος, σίδηρος κ.ά.
• American National Standards Institute (ANSI): Το ANSI είναι μια οργάνωση που επιβεβαιώνει τη συμμόρφωση των προϊόντων με διεθνή πρότυπα.
• WaterSense: Το WaterSense είναι ένα πρόγραμμα της Υπηρεσίας Περιβάλλοντος των Η.Π.Α. που πιστοποιεί προϊόντα που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση νερού.

Αναζήτησε τις πιστοποιήσεις αυτές ή αντίστοιχες που έχουν τα φίλτρα νερού, πριν αποφασίσεις να αγοράσεις ένα προϊόν, για να ανταποκρίνεται σε υψηλά πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας.

Τί άλλο πρέπει να γνωρίζεις:

Επιλέγοντας συσκευή φίλτρου νερού θα δεις κάποια χαρακτηριστικά που θα σε βοηθήσουν περαιτέρω:

• Με ανταλλακτικό φίλτρο: Σημαίνει ότι μαζί με τη συσκευή περιλαμβάνεται ανταλλακτικό φίλτρο ή φίλτρα αντίστοιχης συμβατότητας με αυτή της συσκευής. Διαφορετικά, αγοράζεις μόνο τη συσκευή φιλτροθήκη, ελέγχεις με ποια φίλτρα είναι συμβατή και επιλέγεις αυτό ή αυτά που θα καλύψουν τις ανάγκες σου.
• Με βρυσάκι: Περιέχεται ανεξάρτητο βρυσάκι, το οποίο τοποθετείται στο πάνω μέρος του πάγκου και συνδέεται με τη συσκευή. Από αυτό θα τρέχει το φιλτραρισμένο νερό.
• Αυτοκαθαριζόμενο: Τύπος φίλτρου που χάρη σε ειδική τεχνολογία που βασίζεται στην αναστροφή της ροής του νερού, καθαρίζεται μόνο του,  χωρίς να χρειάζεται να κλείσεις την παροχή του νερού. Αφορά μόνο φίλτρα κεντρικής παροχής. 
• Με μανόμετρο: Η συσκευή διαθέτει ενσωματωμένο μανόμετρο, που χρησιμοποιείται για να μετρήσει την πίεση του νερού που εισέρχεται ή εξέρχεται από το σύστημα φίλτρου. Αυτό βοηθά να βλέπεις την απόδοση του φίλτρου και να εντοπίζεις προβλήματα, όπως υπερβολικά υψηλή πίεση που θα μπορούσε να προκαλέσει ζημιές στο σύστημα ή σου δείχνει την ανάγκη αντικατάστασης του φίλτρου.

Συνηθισμένα λάθη που πρέπει να αποφύγεις

• Επιλογή λανθασμένου τύπου φίλτρου: Κάθε φίλτρο έχει διαφορετικά πλεονεκτήματα και περιορισμούς. Επίλεξε ένα φίλτρο που ανταποκρίνεται στις ανάγκες σου, όπως την αφαίρεση συγκεκριμένων ρύπων (π.χ. χλώριο, μόλυβδος, βαρέα μέταλλα), την μείωση της σκληρότητας ή την βελτίωση της γεύσης.
• Αγορά φτηνού φίλτρου με χαμηλή απόδοση: Σίγουρα θέλεις ένα οικονομικό φίλτρο, αλλά έχε υπόψιν ότι μπορεί να έχει χαμηλή απόδοση και να μην αφαιρεί αποτελεσματικά τις επικίνδυνες ουσίες από το νερό.
• Μη τήρηση των οδηγιών εγκατάστασης: Η εγκατάσταση του φίλτρου νερού πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή. Αν δεν τοποθετηθεί σωστά, μπορεί να υπάρχει διαρροή νερού ή ακόμα και μείωση της αποτελεσματικότητάς του.
• Κακή ή καθόλου συντήρηση: Κάθε φίλτρο έχει συγκεκριμένη διάρκεια ζωής και πρέπει να το αντικαθιστάς ή να το καθαρίζεις σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή, στον προβλεπόμενο χρόνο. Με τον καιρό, οι πόροι «βουλώνουν» και γεμίζουν με βλαβερές ουσίες. Έτσι, αρχίζει και μαζεύει μικρόβια και βακτήρια, αλλοιώνοντας την ποιότητα του νερού και καθιστώντας το ακατάλληλο.
• Επιλογή μη πιστοποιημένου φίλτρου: Είναι σημαντικό να επιλέξεις φίλτρα από κατασκευαστές που έχουν πιστοποίηση από ανεξάρτητους φορείς. Η πιστοποίηση επιβεβαιώνει ότι το φίλτρο πληροί συγκεκριμένες προδιαγραφές και απαιτήσεις για την απόδοση και την ασφάλειά του. Επιπλέον η επιλογή μιας εταιρείας με πιστοποιημένα προϊόντα, σου εξασφαλίζει σωστό service και τα απαραίτητα ανταλλακτικά.