Στο περισπούδαστο αυτό σύγγραμμά του, ο κορυφαίος ιστορικός μας Κ. Ν. Σάθας στηριγμένος σε ανεξερεύνητες ως την εποχή του και εξονυχιστικά εξηλεγμένες πηγές, εξιστορεί γλαφυρά όλους ανεξαίρετα τους αιματηρούς αγώνες του υπόδουλου Γένους από την άλωση της Πόλης (1453) ως τη στιγμή που θαμποχάραξε πια η ελπίδα της Λευτεριάς (1821). Και αποδείχνει με αδιάσειστα και λεπτομερή στοιχεία, ότι και ο "απόδημος" και "ο εν αυτή τη κοίτη του παραμείνας Ελληνισμός" διατήρησε επί 4 περίπου αιώνες άσβηστη τη φλόγα της αποτίναξης του οθωμανικού ζυγού. "Αμέσως ανακύψας ο Ελληνισμός ούτος και επί των ορέων κατασκηνώσας, ηνδρούτο διωκόμενος, γράφει ο Σάθας, και εναλλάξ νικών και νικώμενος παρθένος διετηρήθη, ως οι διασώσαντες αυτόν παρθενικοί βράχοι".