Έχουν περάσει δύο χρόνια από τότε που ο Αλέξανδρος Κοτζιάς έφυγε από κοντά μας, και το κενό που άνοιξε ο παράλογος χαμός του γίνεται όλο και βαθύτερο. Το συναισθανόμαστε με οδύνη, εμείς που είχαμε την τιμή να εκδώσουμε το σύνολο του πεζογραφικού του έργου και είδαμε πάντα στο πρόσωπό του όχι μόνον έναν από τους σημαντικότερους συγγραφείς του τόπου, αλλά κι έναν ανεκτίμητο φίλο, ο οποίος δεν έπαφε να μας εμψυχώνει με τη σεμνή ανθρώπινη παρουσία του.

Να γιατί, ύστερα από τη μεταθανάτια έκδοση της νουβέλας "Το σοκάκι", με την οποία ολοκληρώθηκε -αλίμονο, οριστικά- αυτό το έργο, νιώσαμε την ανάγκη να ετοιμάσουμε ένα τιμητικό αφιέρωμα για τον άνθρωπο και το έργο του -ελάχιστη ανταπόδοση σε όλα όσα μας πρόσφερε τόσο γενναιόδωρα ο ίδιος, στα τριάντα ένα χρόνια μιας αδιάκοπης και γόνιμης συνεργασίας με τον "Κέδρο". Η ιδέα μας συναντήθηκε με την πρωτοβουλία του Σπύρου Τσακνιά να συγκεντρώσει σε έναν τόμο μελετήματα, δοκίμια και μαρτυρίες που θα φώτιζαν από διάφορες πλευρές την προσωπικότητα και το έργο του Κοτζιά.

Έτσι γεννήθηκε η παρούσα έκδοση που ελπίζουμε ότι θα προωθήσει ένα βήμα παραπέρα τη μελέτη αυτού του πυκνού και απαιτητικού έργου και θα αποτελέσει το έναυσμα για μελλοντικές εργασίες, αφού πεποίθηση μας είναι ότι η ανθρώπινη κωμωδία του δημιουργού της "Πολιορκίας" και της "Αντιποιήσεως Αρχής" δεν έχει ακόμα εξερευνηθεί στο βαθμό που της αξίζει. [...]

Ευχαριστούμε θερμά και από τη θέση αυτή τον Σπύρο Τσακνιά για τη συγκέντρωση και κατάταξη του υλικού, την Αικατερίνη Μακρυνικόλα για τη φροντίδα του τόμου και τους συνεργάτες που με τόση προθυμία ανταποκρίθηκαν στην πρόσκλησή μας, καθώς και όσους βοήθησαν στην πραγματοποίηση αυτού του τόμου.

Κάτια Λεμπέση

Περιλαμβάνονται τα κείμενα:

Σημείωμα του εκδότη
Η. Χ. Παπαδημητρακόπουλος, "Επίλογος"

Το πρόσωπο και το έργο
- Αλέξανδρος Αργυρίου, "Αλέξανδρος Κοτζιάς"
- Μάρω Δούκα, "Ο κορυφαίος Αλέξανδρος Κοτζιάς"
- Γιάννης Κιουρτσάκης, "Αποχαιρετισμός"
- Γιάννης Κοντός, "Αλέξανδρος Κοτζιάς ('Το αλωνάκι της πεζογραφίας')"
- Δημοσθένης Κούρτοβικ, "Αλέξανδρος Κοτζιάς (1926-1992)"
- Χριστόφορος Μηλιώνης, "Ο αυτοψίες του Αλέξανδρου"
- Παντελής Μπουκάλας, "Η λογοτεχνία των αρνητικών ηρώων"
- Βαγγέλης Ραπτόπουλος, "Ο μυθιστοριογράφος"
- Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλος, "Αλέξανδρος περί Αλεξάνδρου"
- Αντρέας Φραγκιάς, "Κοντά στο όριο"

Ο πεζογράφος
- Κώστας Στεργιόπουλος, "Ο Αλέξανδρος Κοτζιάς και η 'Πολιορκία'"
- Τίτος Πατρίκιος, "Το μήνυμα της φρίκης και οι κίνδυνοι του αγγελιοφόρου. Αλέξανδρου Κοτζιά: 'Πολιορκία'"
- Αλέξης Πανσέληνος, "Αλέξανδρος Κοτζιάς: ο μυθιστοριογράφος και η ιδεολογία"
- Αλέξης Ζήρας, "Ρεαλισμός και εξπρεσιονισμός: η δαιμονική βίωση της ιστορίας στο έργο του Αλέξανδρου Κοτζιά"
- Νίκος Φωκάς, "Αλέξανδρος Κοτζιάς: η υπέρβαση του ρεαλισμού"
- Μαίρη Μικέ, "Ιστορία και μυθοπλασία: Η 'Αντιποίησις Αρχής' (1979) του Α. Κοτζιά και 'Ο Κατσαντώνης' (1862) του Κ. Ράμφου"
- Μιχάλης Μόσχος, "Εγκλήματα της φαντασίας, τιμωρίες της πραγματικότητας"
- Αικατερίνη Κουμαριανού, "Κάτι πιο αληθινό από την ιστορική αλήθεια -ένα μυθιστόρημα"
- Γιώργης Γιατρομανωλάκης, "Αλέξανδρος Κοτζιάς: ένας συγγραφέας ηθικός"
- Σπύρος Τσακνιάς, "Η εξέλιξη της αφηγηματικής τεχνικής. 'Η απόπειρα' και 'Ο γενναίος Τηλέμαχος' σταθμοί στην πορεία προς την 'Αντιποίησι Αρχής'"
- Λύντια Στεφάνου, "'Το σοκάκι'"
- Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, "21 Μαΐου 1958"

Οι άλλες όψεις
- Παναγιώτης Μουλλάς, "Το μάτι του κριτικού"
- Γιώργος Αράγης, "Η κατάληξη της κριτικής σκέψης του Αλέξανδρου Κοτζιά στο κριτήριο του χρόνου"
- Γιάννης Βαρβέρης, "Επίπλωση ενοίκου σε θεατρικό δωμάτιο"
- Αναστάσης Βιστωνίτης, "Παρατηρήσεις πάνω στο μεταφραστικό έργο του Αλέξανδρου Κοτζιά"