Πόσο καιρό είχα να διαβάσω ένα βιβλίο σύγχρονου Έλληνα συγγραφέα και να το ξαναδιαβάσω αμέσως μόλις τελείωσα την πρώτη φορά!!! Δεν ήταν μια απλή ανάγνωση ενός ακόμα βιβλίου ΄ ήταν μια πραγματική εμπειρία.

Στα Ουράνια ποδήλατα μια παρέα τεσσάρων εφήβων , κρυφά και καβάλα στα ΒΜΧ ποδήλατά τους, διανύουν 286 χιλιόμετρα από την Πάτρα μέχρι ένα διαβόητο κάμπινγκ στη Φοινικούντα. Εκεί τους υποδέχεται ο μυστηριώδης ιδιοκτήτης του κάμπινγκ, ο Τάκης. Είκοσι χρόνια μετά και δέκα χρόνια μετά τον ανεξήγητο χαμό του ενός φίλου , το ανίερο χώμα του κάμπινγκ τούς καλεί και πάλι , αυτή τη φορά για να πάρουν απαντήσεις στα βασανιστικά ερωτήματά τους. Με τι αντάλλαγμα όμως; [ από το οπισθόφυλλο ]

Συνειρμικά η υπόθεση ( διαβάζοντας την περίληψη στο οπισθόφυλλο ) με πήγε στο τέλος της δεκαετίας του 80 , όταν ως έφηβη απολάμβανα να παρακολουθώ μια αγαπημένη σειρά της ΕΡΤ , «Στο Κάμπινγκ». Η ασυνείδητη νοσταλγία για την εποχή, οι αναφορές σε γνώριμα για μένα μέρη ( λόγω καταγωγής ) και φυσικά το στοιχείο του μυστηρίου με προκάλεσαν να ξεκινήσω αμέσως την ανάγνωση του βιβλίου.
Όλα στην ιστορία ξεκινούν όταν μια παρέα τεσσάρων 13άρηδων, ο Στάθης, ο Μιχάλης, ο Σπύρος και ο Χρήστος φεύγουν από την Πάτρα, κρυφά από τους γονείς τους, ποδηλατώντας, με προορισμό ένα κάμπινγκ στη Φοινικούντα- η παραπομπή στο Στίβεν Κινγκ ( the body- κινηματογραφική απόδοση stand by me) είναι αναπόφευκτη. Είκοσι δύο χρόνια μετά, και δέκα χρόνια από το μυστηριώδη θάνατο ενός από τους τέσσερις φίλους, αποφασίζουν να επιστρέψουν στο κάμπινγκ, για να πάρουν απάντηση στο ερώτημα που τους στοιχειώνει. Η πρόσκληση – πρόκληση για επιστροφή στο κάμπινγκ προκειμένου να βρουν απαντήσεις έρχεται μυστικιστικά.
Προφανώς η επικρατούσα αύρα στην ιστορία είναι το μυστήριο και το κύριο πλάνο είναι η επιτακτική ανάγκη να εξιχνιαστεί και να απαντηθεί ο ανεξήγητος χαμός του ενός από τους τέσσερις εφήβους. Όμως η μεγάλη δύναμη της ιστορίας δεν βρίσκεται μόνο στην ευρηματικότητα του θέματος. Αυτό είναι η ραχοκοκαλιά φυσικά. Με αφορμή το χαμό του εφήβου και την αδήριτη ψυχολογική απαίτηση να δοθούν απαντήσεις, ο συγγραφέας με αριστοτεχνικό τρόπο παρουσιάζει τους διαφορετικούς χαρακτήρες των ηρώων του δυναμικά μέσα από τη συμπεριφορά τους και τον τρόπο σκέψης τους έτσι όπως διαμορφώθηκαν απ’ αυτά που έζησαν στο κάμπινγκ και που τους καθόρισαν ως ενήλικες. Η «συνάντηση» με το θάνατο (ανεξιχνίαστος θάνατος φίλου, αυτοκτονία αγαπημένου προσώπου, μεταφυσική εμπειρία με το επέκεινα) τους φέρνει αντιμέτωπους με οριακά , υπαρξιακά, φιλοσοφικά ερωτήματα που είναι υποχρεωμένοι να απαντήσουν προκειμένου να προχωρήσουν στη ζωή τους. Το φάσμα της υπαρξιακής κρίσης του ανθρώπου δεσπόζει στην ιστορία, δίνεται μέσα από τη διαφορετική αντιμετώπισή του από τους τρεις πια φίλους, οι οποίοι καθώς μεγαλώνουν και ωριμάζουν διαμορφώνουν διαφορετικές προσωπικότητες, και αντιμετωπίζεται μέσα από το πρίσμα της ψυχανάλυσης μ ’έναν λεπτό, διακριτικό και ευαίσθητο τρόπο ( είναι έκδηλο ότι ο συγγραφέας είναι γνώστης της Ψυχολογίας – «ακούμε» Carl Yung και Irvin Yalom ). Το μεταφυσικό στοιχείο είναι τόσο κυρίαρχο αλλά και τόσο οργανικά ενταγμένο στην ιστορία που θα το ζήλευε και ο μετρ των ταινιών μεταφυσικού μυστηρίου Μ. Νάιτ Σιάμαλαν.
Ο αναγνώστης σαν μέσα από μια κινηματογραφική κάμερα παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα τα φυσικά και μεταφυσικά συμβάντα (π.χ. είναι απογειωτική η σύλληψη και η αίσθηση του αστρικού ταξιδιού του ενός έφηβου σ’ ένα παράλληλο σύμπαν) , τα δυστοπικά γεγονότα ( π.χ. η συγκλονιστική , καθηλωτική σκηνή της αυτοκτονίας μιας μάνας) αλλά και τα τρυφερά, ερωτικά, αισθαντικά πλάνα και καταλήγει χωρίς να το συνειδητοποιεί - μέσα από την ταύτιση ή τη διαφωνία ή και τη σύγκρουση με τις επιλογές των ηρώων - να παίρνει θέση και απάντηση (;) στα αμείλικτα , βασανιστικά ερωτήματα της ζωής: το νόημα της ύπαρξης, το τίμημα της γνώσης, ο θάνατος, η δύναμη της αγάπης ως απάντηση στο θάνατο, η αξία της θυσίας, οι συνέπειες των επιλογών μας στον εαυτό μας και στους άλλους.
Ο συγγραφέας χειρίζεται με μεγάλη επιδεξιότητα τα χρονικά επίπεδα. Η φυσική σειρά των γεγονότων στην αφήγηση παραβιάζεται συνεχώς ενώ αναδρομικές αφηγήσεις ( flash back ) φωτίζουν σκοτεινές πτυχές της ιστορίας και παγώνουν το χρόνο εντείνοντας την αγωνία του αναγνώστη με ένα αδιάπτωτο χιτσκοκικό σασπένς, που σε καθηλώνει και δεν σ’ αφήνει να σταματήσεις την ανάγνωση . Οι λεπτομερείς, φωτογραφικές περιγραφές ( αλά Γούντι Άλεν) τοπίων , γεωγραφικών σημείων και φυσικά ανθρώπων, χαρακτήρων, γεγονότων, σε κάνουν να ξεχνάς ότι διαβάζεις βιβλίο και νομίζεις ότι βλέπεις μια συγκλονιστική ταινία.
Ο μεγάλος Στίβεν Σπίλμπεργκ είχε πει ότι οι άνθρωποι έχουν ξεχάσει πώς να διηγούνται μια ιστορία, αφού οι ιστορίες δεν έχουν μια μέση ή ένα τέλος πια. Συνήθως έχουν μια αρχή που ποτέ δεν σταματάει να αρχίζει. Ο συγγραφέας των Ουράνιων ποδηλάτων διηγείται με μια υπέροχη σύγχρονη ελληνική γραφή μια ιστορία με μια ανατρεπτική in medias res αρχή , μια αποκαλυπτική μέση και μ’ ένα καθηλωτικό τέλος. Τα Ουράνια ποδήλατα είναι ένα έργο με υπαρξιακές προεκτάσεις, ίσως υπαρξιακά δυστοπικό , ένα μυθιστόρημα ενηλικίωσης κατά κάποιο τρόπο. Ο Στάνλει Κιούμπρικ έλεγε ότι αναζητούσε πάντα ένα σενάριο που να είναι περισσότερο σαν μουσική παρά σαν φαντασία. Να είναι μια πρόοδος διαθέσεων και συναισθημάτων. Το θέμα, τι βρίσκεται πίσω από το συναίσθημα, το νόημα, όλα αυτά να έρχονται αργότερα. Όλα αυτά είναι τα Ουράνια ποδήλατα!

ΦΩΤΕΙΝΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ, ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ