Το παρόν εγχειρίδιο αποτελείται από δύο Μέρη και ένα Επίμετρο.

Στο Α΄ Μέρος κρίθηκε απαραίτητο να γίνει αναφορά στην εγκύκλιο παιδεία που αναπτύχθηκε τον 5ο αι.π.Χ. στην Αθήνα για δύο λόγους: α) διότι σχετίζεται με την παλαιότερη ονομασία του γνωστικού αντικειμένου ως «Εγκυκλοπαιδεία της Θεολογίας» και β) διότι συνέβαλε σημαντικά στην καλλιέργεια της ανθρώπινης σκέψης, στον διάλογο του Ευαγγελίου με τον πολιτιστικό περίγυρο της ελληνόφωνης Ανατολής και στην ανάπτυξη των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων και των επιστημών στη Δύση και στη συνέχεια σε ολόκληρο τον κόσμο.

Ακολούθως παρουσιάζονται και συγκρίνονται τα χαρακτηριστικά των δύο προσεγγίσεων του γνωστικού μας αντικειμένου με τις παλαιότερες ονομασίες του, «Εγκυκλοπαιδεία της Θεολογίας» και «Εισαγωγή στη Θεολογία». Εξετάζονται οι διαχρονικές σημασίες του όρου «Θεολογία» στην αρχαία ελληνική και τη χριστιανική γραμματεία. Αποτυπώνεται διαχρονικά η σπουδή της Θεολογίας στα εκπαιδευτικά ιδρύματα της ελληνόφωνης Ανατολής και της λατινόφωνης Δύσης, η δημιουργία των πρώτων πανεπιστημίων στη Δύση με τις δομές διοίκησης και λειτουργίας που διέπουν και τα σύγχρονα ΑΕΙ, η σπουδή της Θεολογίας στα νεώτερα χρόνια, η αμφισβήτηση και η αποδοχή της ανάμεσα στις επιστήμες, οι θεολογικές σπουδές στην Ελλάδα και το μέλλον της Θεολογίας στο σύγχρονο πανεπιστήμιο.

Στο Β΄ Μέρος παρατίθενται κείμενα σύγχρονου θεολογικού προβληματισμού από τη δεκαετία του 1960 και εξής, που παραθέτουν τα χαρακτηριστικά της Ορθόδοξης Θεολογίας, τη σχέση της με την Εκκλησία, τη δυναμική και στατική θεώρηση της πατερικής παράδοσης, τις επιστημονικές μεθόδους και τον πολιτιστικό περίγυρο, μέσα στον οποίο καλλιεργείται η θεολογική σκέψη, όπως επίσης και την ανάγκη της σύγχρονης μαρτυρίας της χριστιανικής πίστης.

Στο Επίμετρο οι υποψήφιοι ερευνητές μπορούν να ανεύρουν περιεκτικές οδηγίες για την εκπόνηση επιστημονικών εργασιών: τον προσδιορισμό του θέματος, τη μεθοδολογία, τη βιβλιογραφία, την αποδελτίωση και την αξιολόγηση των ευρημάτων, τη σύνθεση, τη δομή, το γλωσσικό ύφος, το σύστημα των παραπομπών, τον βιβλιογραφικό κατάλογο και τον πίνακα περιεχομένων.