Το ανά χείρας δοκίμιο αποτελεί μία προσπάθεια να συναχθούν τα κυριότερα συμπεράσματα μιας διαδρομής 200 χρόνων μέσα από την παράθεση και την ερμηνεία των ιστορικών γεγονότων. Το πρώτο μέρος, «Η Μεγάλη Ιδέα», αποτελεί την περιγραφή της μακράς ελληνικής επανάστασης εναντίον της οθωμανικής κυριαρχίας που αρχίζει από το 1821 και ολοκληρώνεται στα 1919-1920. Και αν προς στιγμήν φάνηκε πως θα γνώριζε ένα αίσιο τέλος, σχεδόν ταυτόχρονα, το 1922, θα καταλήξει στη μεγάλη διάψευση. Το δεύτερο μέρος, ο «Εμφυλιακός Ιδεασμός», αφορά την περίοδο 1922-2021 όταν ο λίγο πολύ σταθεροποιημένος γεωγραφικά ελληνισμός δοκιμάζει να βρει τη θέση του στον κόσμο των εθνών και της παγκοσμιοποίησης. Μετά δε από ποικίλες και κάποτε δραματικές ιστορικές περιπέτειες, κάτω από τον αστερισμό αλλεπάλληλων εμφυλίων διαμαχών, αρχίζοντας από τον Διχασμό, θα βρεθεί και πάλι μετέωρος, απέναντι στον ίδιο αντίπαλο, τη νεοθωμανική Τουρκία. Και καθώς η Τουρκία διεκδικεί απειλητικά την «επιστροφή» της Ελλάδας σε μια νεο-οθωμανική σφαίρα κυριαρχίας, ακυρώνοντας το επαναστατικό κεκτημένο του ’21, οι Έλληνες καλούνται να ολοκληρώσουν το ανολοκλήρωτο 1821, σε μια ενάρετη επιτέλους σύμπτωση έθνους και κράτους. Επιστρέφοντας, στο πρόταγμα της γενιάς του 1930, να ολοκληρώσουν οικονομικά, πολιτισμικά, γεωπολιτικά, αυτό που δεν μπόρεσαν να ολοκληρώσουν εδαφικά. Έσχατα όπλα τους, η ιστορική και πολιτισμική συνέχεια, η υψηλή γεωπολιτική σημασία του ελληνικού χώρου, η γλώσσα και η πνευματική τους παράδοση, πέραν της δυτικής νοησιαρχίας και του ανατολικού ολοκληρωτισμού.